Project d'ediziun

Peider Lansel (1863-1943) è stà in dals pli impurtants exponents dal «moviment rumantsch». En il rom d’in project d’ediziun vegn ussa perscrutada e commentada sia ritga ovra essaistica per l’edir en in segund tom da las «Ouvras da Peider Lansel». L’emprim tom che cuntegna sia ovra poetica è vegnì edì dal 1966 dad Andri Peer en il rom d’in project dal Fondo naziunal per la retschertga scientifica.

Andri Peer ha caracterisà sequentamain il basegn d’edir il segund tom:

«Nus tgnain per bön ch’eir seis scrits in prosa meritan da gnir reunits per la prüma jada, voulan gnir lets danöv, sclerind la perspectiva cha nus squadrain hoz sül movimaint rumantsch. Ils raquints, originals e tradüts, ils insais filologics e culturistorics, ils artichels in gazetta, scits in defaisa dal rumantsch o per preschantar nossa litteratura als confederats d’otra tschantscha, mo impustüt las bellas introducziuns chi dervan bavun a las antologias poeticas ed a las reediziuns da G. F. Caderas e G. Mathis, guadognan a far cudria e’ns evocheschan l’hom activ, il publicist versà, il filolog autodidact, il litterat e’l collecziunader paschiunà in möd plü concret co sia poesia.» (PEER 1966:336)

Las ovras essaisticas da Peider Lansel èn da grond’impurtanza, betg mo per chapir l’istorgia dal moviment rumantsch en connex cun la «questione ladina», mabain han era ina relevanza naziunala, damai ch’el era in fervent cumbattant per l’identitad ed independenza da la Svizra envers la Germania e l’Italia che empruvavan d’influenzar adina dapli la Svizra en la perioda avant la segunda guerra mundiala.
El ha en pli prestà ina contribuziun signifitganta a la renconuschientscha dal rumantsch sco quarta lingua naziunala svizra, ina dumonda che fascheva part da la defensiun spiertala da la patria ed aveva in stretg connex cun il moviment elvetistic. El ha relaschà en quest connex ina interessanta e ritga correspundenza cun persunalitads sco Cusseglier federal Philipp Etter, prof. Gonzague de Reynold, Consul General da la Svizra en Italia Georges Wagnière, prof. Giulio Bertoni, prof. Giorgio Del Vecchio, Carl Spitteler, prof. Edgar Piguet ed auters.
Sper ina part da questa correspundenza vegnan ad esser integrads en il nov tom da las «Ouvras da Peider Lansel» era sia prosa ed ina schelta d’artitgels schurnalistics.
In ulteriur desiderat è ina biografia detagliada da la vita ed activitad da Peider Lansel. Da sia vita (bain documentada cun fotografias e correspundenza) n’enconuschan ins anc betg blers detagls, las preschentaziuns biografias èn savens sa limitadas (magari superfizialmain) a l’activitad pro rumantsch e l’ovra poetica da Lansel.
Il nov tom da las «Ouvras da Peider Lansel» vegn publitgà il mars 2012 da la Chasa Editura Rumantscha.